สมุนไพรกระจับนก มีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ว่า มะดะ (เชียงราย), กระจับนก (เชียงใหม่), นางใย, อึ่งเปาะ (อุบลราชธานี), กระจับนก, ตานขี้ม้า, ตาสีไสว, มะดะ, มะหากาหลัง (ภาคเหนือ), กระดูกไก่ ชะแมง (ภาคใต้), คอแห้ง เป็นต้น
ลักษณะของกระจับนก
ต้นกระจับนก จัดเป็นพรรณไม้ยืนต้นไม่ผลัดใบขนาดเล็ก มีความสูงได้ประมาณ 10-12 เมตร มีเส้นรอบวงยาวประมาณ 5.5 นิ้ว เปลือกต้นบางเป็นสีน้ำตาลครีม มีร่องแตกตามยาวแคบ ๆ แตกกิ่งก้านเล็ก สีเขียว ขยายพันธุ์ด้วยวิธีการตอนกิ่งและการเพาะเมล็ด เป็นพรรณไม้กลางแจ้งที่ทนต่อความร้อนและแสงแดดได้ดี มีเขตการกระจายพันธุ์ในจีน กัมพูชา และภูมิภาคมาเลเซีย ส่วนในประเทศไทยพบได้ทุกภาค โดยมักพบขึ้นตามลำธาร ตามป่าดิบแล้งในระดับต่ำจนถึงความสูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ 1,500 เมตร
ประโยชน์ของกระจับนก
ใช้เป็นอาหารสัตว์ ส่วนเนื้อไม้ใช้ทำเครื่องประมง
ใบกระจับนก
บเป็นใบเดี่ยว ออกเรียงตรงข้าม ลักษณะของใบเป็นรูปรีหรือรูปรีแกมรูปขอบขนาน ปลายใบแหลม โคนใบสอบเข้าหากัน ส่วนขอบใบเรียบหรือเป็นหยักตื้นห่าง ๆ ค่อนไปทางปลายใบ ใบมีขนาดกว้างประมาณ 2.5-7 เซนติเมตร และยาวประมาณ 4.5-16 เซนติเมตร ผิวเนื้อใบบางเกลี้ยงทั้งสองด้าน ผิวใบด้านบนเป็นสีเขียวเข้มเป็นมัน ไม่มีขน เส้นใบเห็นได้ไม่ชัดเจน เส้นใบข้างมี 7-11 คู่ จรดกันที่ขอบใบ ก้านใบยาวประมาณ 3-8 มิลลิเมตร มีหูใบแคบ ๆ ร่วงง่าย และทิ้งรอยไว้ชัดเจน กิ่งก้านเป็นมัน