ต้นกระสัง หรือผักกระสัง เป็นผักพื้นบ้าน คนส่วนใหญ่มักจะถอนทิ้งเพราะคิดว่าเป็นวัชพืช มีลักษณะลำตันเป็นปล้องใสๆ สีขาว มองเห็นข้างในชัดเจน นิยมใช้เป็นต้นไม้ในการทดลองวิทยาศาตร์เรื่องการลำเลียงน้ำและอาหารของพืช เป็นพืชตระกูลเดียวกับพริกไทย มีรสชาติเผ็ดร้อน ซ่า มีสรรพคุณทางยาคือช่วยแก้โรคเกี่ยวกับธาตุลม นอกจากนี้ยังมีงานวิจัยเกี่ยวกับการต้านโรคมะเร็งอีกด้วย
ลักษณะของต้นกระสัง
ผักกระสังเป็นพืชขนาดเล็ก จัดเป็นไม้ล้มลุก สูงประมาณ 15-20 เซนติเมตร ลำต้นอวบน้ำ ขาวใส เปราะหักง่าย มีใบและฝักคล้ายกับต้นพริกไทย ใบสีเขียวหนารูปหัวใจ ขอบใบเรียบ ออกดอกเป็นช่อตามปลายยอด มีสีเขียวอ่อนหรือสีครีม สามารถนำเมล็ดเล็กๆบริเวณช่อดอกไปขยายพันธุ์ได้ มักขึ้นในที่ชื้น บริเวณกระถางต้นไม้
แนวทางการใช้ผักกระสัง ในทางการแพทย์พื้นบ้าน
หมอพื้นบ้านในที่ต่างๆ เช่น ในประเทศอินเดีย นิยมใช้ผักกระสังมาตำพอกหรือคั้นเอาน้ำทาบริเวณฝีที่มีหนอง แผลไฟไหม้ น้ำร้อนลวก หรือบริเวณหัวสิวได้ เนื่องจากมีฤทธิ์ฆ่าเชื้อ แก้อักเสบ ใบสดสามารถรักษาโรคลักปิดลักเปิด แก้ไข้ แก้ปวดข้อ ข้ออักเสบ
ในประเทศบังคลาเทศ ใช้ทั้งต้นกระสังมาต้มน้ำรักษาอาการท้องเสีย (เนื่องจากสารแทนนินในต้นกระสังมีสรรพคุณแก้อาการท้องเสีย) นำมาตำพอกบริเวณที่ถูกแมลงกัดต่อย หรือบริเวณที่ถูกงูกัดก็ได้เช่นเดียวกัน
ในประเทศไนจีเรีย ใช้ใบสดของกระสังรักษาโรคน้ำกัดเท้าและรักษาบาดแผล
สรรพคุณของกระสัง
ในตรินิแดด (Trinidad) นิยมใช้สมุนไพรชนิดนี้เป็นยาเย็นสำหรับเด็ก (ใบ) ในบราซิลจะใช้สมุนไพรชนิดนี้เพื่อลดคอเลสเตอรอล (ไม่ระบุส่วนที่ใช้) ในมาเลเซียเชื่อว่า การรับประทานผักกระสังจะสามารถช่วยรักษาโรคตาและต้อ (glaucoma) ได้ (ใบ) ใบนำมาตำให้แหลกใช้เป็นยาแก้ปวดศีรษะ (ใบ) ใบผักกระสังที่ทำให้แหลกแล้ว สามารถนำมาใช้เป็นยาแก้ไข้ แก้อักเสบได้ (ใบ) ใบใช้รับประทานสด ๆ จะมีสรรพคุณเป็นยารักษาโรคลักปิดลักเปิดหรือโรคเลือดออกตามไรฟัน เนื่องจากมีวิตามินซีสูง (ใบ) ใบนำมาตำขยำใช้แปะทาเม็ดที่เป็นใต้ราวนม เป็นยาแก้มะเร็งเต้านม (ใบ) น้ำคั้นจากใบใช้เป็นยาแก้ปวดท้อง (ใบ) ในกียานา (Guyana) จะใช้ผักกระสังเป็นยาขับปัสสาวะ ลดไข่ขาวในปัสสาวะ ส่วนในแถบแอมะซอนจะใช้เป็นยาขับปัสสาวะ หล่อลื่น แก้หัวใจเต้นผิดปกติ (ไม่ระบุส่วนที่ใช้) ใช้เป็นยารักษาเริม ด้วยการนำต้นผักกระสังมาผสมกับขมิ้นและข้าวสาร (ฮูยงงูกุมาตอกูยิ) ตำให้ละเอียด แล้วนำมาพอกทิ้งไว้ 1 คืน (ต้นและใบ)
